Góc nhỏ dành cho những người yêu thiên văn

[Kem Chien]

Nhằm chia sẽ một số kiến thức về thiên văn học cùng các bạn, tranh thủ thời gian giải lao mỗi đêm trước khi đi ngủ mình sẽ post một câu chuyện về thiên văn để các bạn đọc.

Mở đầu là câu chuyện về chòm sao mà mình đã chọn làm biểu tượng - Chòm Orion.



Chòm sao Thợ Săn (Orion) là chòm sao của mùa đông, hẳn bất kì ai trong số chúng ta cũng ấn tượng với hình dáng như chiếc nơ của nó với 3 sao thẳng hàng nằm ở thắt lưng của chàng tráng sĩ.

Ở Việt Nam trong dân gian còn có tên gọi là Sao Cày cho phần giữa của chòm vì nó giống như hình của chiếc lưỡi cày.
Phía dưới 3 sao thắt lưng thẳng hàng của chòm cũng là 3 đốm sáng nhỏ thẳng hàng tạo thành thanh kiếm của chàng Orion, vùng giữa chính là cụm tinh vân Orion nổi tiếng: M42, M43…

Thẳng theo hướng của thanh kiếm là gần như chính xác hướng Nam, quả là một chiếc la bàn tự nhiên tuyệt diệu.

Từ chòm Orion chúng ta có thể tìm ra rất nhiều chòm sao khác xuất hiện vào mùa đông và đều là những chòm sao sáng của bầu trời.
Orion (The Great Hunter - Thợ Săn)



Orion (The Hunter) là chòm sao lớn và rõ nhất ở Nam bán cầu. Sự tích Orion là con của Neptune (thần biển cả) và hoàng hậu Euryale xứ Amazone. Euryale cũng là một thợ săn. Thừa hưởng tài năng của mẹ, Orion đã trở nên một tay săn thú biệt tài. Orion tự kiêu cho rằng, có thể giết chết bất cứ con thú nào trên trái đất. Gaea là vị nữ thần trái đất, đã cảnh cáo Orion nếu còn kiêu căng như vậy, Orion sẽ phải chết.
Một ngày kia, Orion vẫn ngoan cố khoe khoang, Gaea gởi con bò cạp (Scorpion) tới để chích nọc vào gót chân Orion (sao Rigel).

Một huyền thoại khác về Orion như sau: Orion không có mẹ mà chỉ có mẹ nuôi là một người chăm sóc vườn tược của Jupiter. Orion có sức mạnh phi thường và có thể đi trên mặt nước được. Orion si tình Merope, con gái vua Oenopion. Orion muốn cưới Merope làm vợ nhưng vua cha không bằng lòng mặc dù Orion đã có công lớn trong việc tiêu diệt sạch những con thú hoang và hung dữ trong vùng hoang đảo của ông ta. Bất mãn thái độ của vua cha, Orion định bắt cóc Merope nhưng vua cha biết trước và phục rượu Orion để móc mắt và biệt đày trên vùng đất hẹp trên bờ biển. Orion bị mù nhưng chỉ nghe theo tiếng búa đập từ lò rèn của Vulcan mà lần theo tới nơi. Vulcan thương xót cho Orion và tìm cách giúp cho Orion. Vulcan cấp cho Orion người nhà thân tín của Vulcan là Kedalion để hướng dẫn Orion đi đến thần mặt trời Apollo để xin hồi phục ánh sáng.
Sau đó, Orion thường đi săn cùng với Diana, em gái của Apollo và Diana thương yêu muốn làm vợ Orion. Apollo biết được chuyện tình này, không muốn cho Diana thực hiện ý định vì muốn Diana phải là một trinh nữ đời đời. Apollo tìm cách hại Orion. Một ngày kia, trông thấy Orion đang lặn hụp ngoài biển xa, Apollo chỉ cái đầu Orion đang khuất lấp sóng biển ngoài xa như một vật gì đang trôi nổi và thách thức Diana là không tài nào bắn trúng vật đó. Diana giương cung và bắn trúng đầu đối vật mà Diana không biết đó là đầu của Orion. Những đợt sóng biển đã đưa xác của Orion vào bờ, khi ấy Diana mới biết là người anh Apollo đã lừa phỉnh nàng và than khóc sầu thảm.
Còn một giả thuyết khác cho rằng, Apollo đã gởi con bò cạp Scorpius tới để chích nọc giết chết Orion.
Diana quá thương mến và đặt Orion thành chòm sao vào nơi tối nhất trên bầu trời Nam bán cầu để những vì sao trong chòm chiếu sáng nhất, vì thế chòm sao Orion dể nhìn thấy nhất vào mùa đông ở Nam bán cầu.
Cả 2 được vinh dự đưa lên bầu trời thành 2 chòm sao Orion và Scorpius nằm đối nhau trên bầu trời để tránh nhìn thấy nhau.

[Xuka]

hay ạ. e thích đọc vs nghe kể mấy chuyện này

[Linh Trang]

e cũg thík giốg bạn e nhưg e ngại đọc

[Kem Chien]

Đêm nay sẽ là câu chuyện về chòm sao Scorpius (Bọ Cạp) kẻ đã dám hãm hại Orion.



Để trừng phạt chàng thợ săn Orion, nữ thần đất Gaia đã sai một con bọ cạp đi giết chết chàng thợ săn này. Cuộc săn đuổi mà chàng thợ săn trở thành con mồi còn con bọ cạp lại trở thành thợ săn diễn ra dai dẳng đến khi thần Zeus đưa cả 2 lên thành những chòm sao trên trời. Hàng đêm, chúng ta vấn thấy con bọ cạp đuổi theo chàng thợ săn Orion nhưng không bao giờ đuổi kịp cả.

Trong số 88 chòm sao nói chung và 12 chòm sao Hoàng đạo nói riêng, Bọ Cạp có thể được coi là một trong số những chòm sao sáng nhất, nhất là với đặc điểm khí hậu Việt Nam. Các buổi tối mùa hè suốt từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm, bạn đều có thể quan sát chòm sao này trong thời gian gần như toàn bộ buổi tối. Nó thường nằm khá cao trên bầu trời, hơi chếch về hướng Nam và rất dễ nhận ra bởi thân hình uốn cong với cặp càng và cái đuôi rất dễ nhận diện của con bọ cạp, hầu hết các ngôi sao của chòm này đều rất sáng. Nếu có một chiếc kính thiên văn hoặc một ống nhòm, khi nhìn vào đuôi con bọ cạp, bạn có thể thấy một ngôi sao ở cái đuôi này thực chất là một nhóm chi chít nhiều sao khá sáng, đó là tinh vân M7.

[Kem Chien]

Du hành vượt thời gian là một đề tài thú vị được lấy làm chủ đề cho nhiều bộ phim khoa học giả tưởng, bên cạnh đó nó cũng làm tốn không ít chất xám của nhiều người khao khát tạo ra một cỗ máy có khả năng đưa con người trở về quá khứ cũng như đi đến tương lai. Vậy điều đó có thể thực hiện được không? Có cản trở nào không? Tại sao đến nay người ta vẫn chưa thực hiện được? Làm thế nào để chế tạo một cỗ máy du hành vượt thời gian? Stephen Hawking, nhà Vật lý học, Vũ trụ học nổi tiếng người Anh sẽ giúp chúng ta tháo gỡ các vướng mắc đó.

Dưới đây là những lý luận của Stephen Hawking được phát sóng trên chương trình "Stephen Hawking's Universe" trên kênh Discovery Channel.



Tất cả những gì bạn cần là một hố sâu, máy gia tốc hạt Large Hadron Collider hoặc một tên lửa có thể bay với vận tốc cực kỳ nhanh.

Xin chào, tên tôi là Stephen Hawking, một nhà Vật lý học, Vũ trụ học và cũng là người có tính hay mơ mộng. Mặc dù tôi bị giới hạn khá nhiều trong việc tự đi lại và phải nói chuyện thông qua máy tính do bệnh tật, nhưng tâm trí tôi thì ngược lại, chúng hoàn toàn tự do. Tự do để khám phá vũ trụ, vạn vật và tự đặt ra những câu hỏi lớn như: liệu du hành vượt thời gian có khả thi không? Liệu chúng ta có thể mở một cánh cổng dắt vào quá khứ hay tìm ra một đường tắt dẫn đến tương lai không? Chúng ta có thể dùng những quy luật tự nhiên để kiểm soát thời gian không?

Du hành vượt thời gian từng bị xem là ngành khoa học dị giáo. Và tôi đã phải tránh nói về nó vì sợ rằng người ta sẽ xem mình là một người kỳ quặc, nhưng ngày nay thì khác. Thực tế, tôi giống như những người đã từng xây các khối đá Stonehenge, là người bị ảm ảnh bởi thời gian. Nếu có một cỗ máy vượt thời gian, tôi sẽ "ghé thăm" Marilyn Monroe vào thời kỳ hoàng kim của cô ấy hoặc viếng thăm Galileo khi ông ta xoay kính thiên văn của mình lên bầu trời. Nhưng có lẽ tôi lại muốn du hành đến điểm tận cùng của vũ trụ để xem nó như thế nào.

Để hiểu tính thực tế của du hành vượt thời gian, chúng ta cần phải "nhìn" thời gian theo cách mà các nhà Vật lý học đang nhìn - nhìn ở chiều không gian thứ 4. Đừng lo vì nó cũng đơn giản thôi. Bất kỳ ai học qua kiến thức phổ thông đều biết rằng mọi vật thể trong tự nhiên, ngay cả con người, đều tồn tại dưới 3 chiều không gian, đó là chiều dài, chiều rộng và chiều cao. Nhưng thực ra còn có một chiều nữa, đó là chiều dài thời gian. Như con người chúng ta có thể sống được 80 năm, những tảng đá Stonehenge đã tồn tại hàng ngàn năm, còn hệ Mặt Trời thì sẽ tồn tại đến hàng tỉ năm, mọi thứ đều có riêng cho nó một chiều dài về thời gian, và không gian cũng không ngoại lệ. Du hành vượt thời gian nghĩa là du hành qua chiều không gian thứ 4 này.

Làm rõ hơn vấn đề này, hãy tưởng tượng đến việc chúng ta lái xe hằng ngày. Lái theo đường thẳng là bạn đang lái theo 1 chiều, quẹo trái hay quẹo phải là bạn vừa có thêm chiều không gian thứ 2, lái lên đồi hay xuống dốc chính là chiều không gian thứ 3. Vậy là bạn đã được “du hành” trong không gian 3 chiều. Vậy làm thế nào để chúng ta du hành vượt thời gian trên Trái Đất? Làm sao để tìm ra con đường của chiều không gian thứ 4?

Như bạn thường thấy trong các bộ phim khoa học giả tưởng về du hành vượt thời gian, cỗ máy thời gian sẽ tạo ra một lối đi, một đường hầm xuyên qua chiều không gian thứ 4 để cho con người bước qua nó. Ý tưởng này không quá điên rồ, nhưng thực tế có thể sẽ rất khác so với những gì bạn thấy trên phim ảnh. Các nhà Vật lý học cũng đang suy nghĩ về các đường hầm thời gian này, nhưng họ nghĩ theo một góc độ khác. Nhưng liệu cánh cổng dẫn đến tương lai hay quá khứ có thể tồn tại mà vẫn tuân theo các quy luật tự nhiên hay không? Chúng tôi nghĩ rằng câu trả lời là có. Thậm chí chúng tôi còn đặt cho nó một cái tên đó là hố sâu (Wormhole). Sự thật là các hố sâu này tồn tại xung quanh chúng ta, chỉ có điều chúng quá nhỏ để ta có thể nhìn thấy được. Kích thước của hố sâu là cực kỳ nhỏ, chúng chỉ tồn tại trong những góc nhỏ và trong những khe hở, vết nứt của thời gian và không gian. Có thể bạn sẽ bắt đầu thấy khó hiểu nhưng khoan hãy bỏ đi vội.



Hố sâu mở ra ở một đầu và đầu kia dẫn đến một nơi khác trong vũ trụ
Không có gì là hoàn toàn phẳng và đặc bên trong cả. Nếu bạn nhìn đủ gần sẽ thấy được mọi thứ đều có những lỗ nhỏ li ti và đầy các vết nhăn bên trong. Đây là một nguyên lý vật lý cơ bản, và nó cũng đúng với trường hợp của thởi gian. Ngay cả bề mặt của một hồ bơi cũng có những gợn sóng nhỏ li ti. Vì vậy, mọi thứ trong không gian 3 chiều của chúng ta đều có những khe hở, và bạn hãy tin tôi khi tôi nói rằng điều này cũng đúng đối với chiều không gian thứ 4. Thời gian cũng có những vết nứt và khe hở như những vật thể khác, và những vết nứt này có kích thước rất nhỏ.

Bây giờ, hãy tưởng tượng chúng ta tự thu nhỏ xuống một tỷ lệ nhỏ nhất có thể, nhỏ hơn cả các hạt nguyên tử, chúng ta sẽ đến được một nơi gọi là bọt lượng tử. Đây là nơi mà các hố sâu có tồn tại. Tại đây, các đường hầm xuyên không gian và thời gian liên tục được sinh ra, tồn tại và biến mất, sau đó lại được sinh ra tiếp trong thế giới lượng tử này. Và chúng thật sự liên kết giữa 2 nơi khác nhau ở 2 thời điểm khác nhau.

Nhưng một điều không may là các đường hầm thời gian thực này chỉ nhỏ bằng một phần ngàn/triệu/tỷ/nghìn tỷ centimét, quá nhỏ để con người có thể bước qua được, nhưng từ đây, khái niệm về cỗ máy thời gian sử dụng hố sâu từ từ hiện ra. Một vài nhà khoa học nghĩ rằng ta có thể "bắt" một hố sâu, sau đó phóng lớn nó lên hàng tỷ lần, đủ lớn để con người có thể bước qua, hay thậm chí là cả một chiếc phi thuyền. Nếu có đủ nguồn năng lượng và trình độ khoa học kỹ thuật, có lẽ một hố sâu khổng lồ sẽ được xây dựng trong không gian. Tôi không nói điều đó có thể thành hiện thực, nhưng nếu có, đây sẽ là một thiết bị phi thường, với một đầu đường hầm mở ra đâu đó gần Trái Đất, và đầu kia sẽ mở ra ở một nơi rất xa hoặc một hành tinh xa xôi nào đó. Về lý thuyết mà nói, một đường hầm không gian (hoặc hố sâu) có thể làm nhiều hơn là chỉ đưa ra đến những hành tinh khác. Vì nếu cả hai đầu của đường hầm đều dẫn đến cùng một nơi nhưng khác biệt về thời gian, thì chiếc phi thuyền đi xuyên qua nó sẽ trở về quá khứ rất xa, và loài khủng long sẽ có dịp được chứng kiến sự xuất hiện của những con tàu không gian hiện đại.

Phương tiện nhanh nhất mà con người từng chế tạo là chiếc phi thuyền Apollo 10 với vận tốc tối đa 25.000 dặm/giờ. Nhưng để có thể du hành vượt thời gian, chúng ta cần phải bay nhanh hơn thế gấp 2.000 lần.

Giờ đây tôi lại thấy thật khó khăn khi suy nghĩ về chiều không gian thứ 4, hố sâu là những khái niệm rất phức tạp dễ làm bạn đau đầu, nhưng đừng vội nản chí. Vì tôi đã nghĩ ra một thí nghiệm nho nhỏ có thể chứng minh liệu con người có thể du hành vượt thời gian thông qua hố sâu hay không. Tôi thích những ví dụ nho nhỏ như thế này, và cả rượu sâm-panh nữa. Nên tôi sẽ gộp hai thứ này lại để kiểm tra trong ví dụ của mình.

Hãy tưởng tượng tôi sắp mở một bữa tiệc và khách mời của tôi sẽ là những người đến từ tương lai, và tôi không cho ai biết về bữa tiệc này cho đến khi bữa tiệc diễn ra. Tôi tự tay viết các thư mời, trong đó có ghi rõ tọa độ về không gian và thời gian bữa tiệc diễn ra, sau đó chép ra nhiều bản copy và hy vọng 1 trong số những bản copy này tồn tại được qua hàng ngàn năm, để đến một ngày nào đó trong tương lai, một ai đó sẽ thấy được tờ giấy mời này và dùng cỗ máy thời gian để quay về quá khứ và... dự tiệc. Qua đó chứng minh được thuyết du hành vượt thời gian là có thực.

Trong khi chờ đợi, những người khách của tôi có thể đến bất cứ lúc nào, hãy đếm ngược 5, 4, 3, 2, 1... nhưng không có ai đến cả. Thật đáng hổ thẹn! Tôi đã hy vọng ít nhất cũng có một hoa hậu hoàn vũ sẽ đến tham dự bữa biệc của tôi. Vậy tại sao thử nghiệm này không thành công? Một trong những nguyên nhân nổi tiếng có thể kể đến khi nói về việc du hành vào quá khứ, đó là sự nghịch lý.

Những sự nghịch lý này rất thú vị khi được nói đến, nghịch lý nổi tiếng nhất thường được nhắc đến nhất là "nghịch lý ông nội", nhưng ở đây tôi có một "phiên bản" mới và đơn giản hơn, gọi là "nghịch lý nhà khoa học điên". Tôi không thích cách mà các nhà khoa học trong phim thường được mô tả là những người điên, nhưng trong trường hợp này thì nó lại đúng. Hãy tưởng tượng một nhà khoa học xây dựng một hố sâu, rồi dùng nó để trở về quá khứ vài phút trước đó. Lúc này nhà khoa học đó có thể nhìn thấy chính bản thân ông ta của vài phút trước, nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu ông ta rút súng và bắn chết ông ta của vài phút trước đó? Bây giờ thì ông ta đã chết, vậy ai là người đã giết ông ta? Đó là một nghịch lý, tuy không có ý nghĩa gì nhưng những tình huống như thế luôn là những cơn ác mộng đối với các nhà khoa học vũ trụ.



Một bức ảnh minh họa thể hiện Hawking ngồi với các vị khách trong quá khứ và tương lai. Từ trái sang: Albert Einstein, Data và Isaac Newton
Một ví dụ khác về sự nghịch lý: Trong một trường đại học, vị giáo sư nọ đưa ra một công thức toán học mới và giảng giải cho các sinh viên của mình. Một trong số các sinh viên đó dùng cỗ máy thời gian để quay về quá khứ, trước lúc vị giáo sư kia tìm ra công thức toán và giảng giải cho ông ta về công thức mà anh ta học được ở trường. Sau đó vị giao sư lại đem công thức này lên trường để giảng cho các sinh viên. Vậy câu hỏi đặt ra là ai mới chính là tác giả của công thức toán đó? Đây là một nghịch lý.

Loại cỗ máy vượt thời gian này sẽ vi phạm một quy luật bao trùm toàn bộ vũ trụ này, đó là luật nhân quả. Tôi tin rằng vạn vật không thể tự phủ định chính bản thân nó, bởi vì nếu như vậy thì cả vũ trụ này sẽ lâm vào tình trạng hỗn loạn mà không gì có thể ngăn được. Nên tôi nghĩ rằng luôn luôn có một thứ gì đó sẽ xuất hiện để ngăn các nghịch lý xảy ra. Hay nói cách khác, có một lý do cho việc tại sao nhà khoa học kể trên không thể rơi vào tình huống có thể tự kết liễu đời mình. Và trong trường hợp này, tôi rất tiếc phải nói rằng, vấn đề ở đây chính là các hố sâu.

Tôi nghĩ các hố sâu như trên không thể tồn tại được, nguyên nhân là do một hiện tượng gọi là sự phản hồi. Nếu xem một buổi biểu diễn nhạc Rock, bạn sẽ nghe thấy có nhiều âm thanh rít lên rất khó chịu, đó chính là sự phản hồi. Khi âm thanh đi vào micro, nó sẽ được truyền dẫn bên trong sợi dây điện, sau đó được khuếch đại lên nhiều lần thông qua ampli và thoát ra bên ngoài thông qua loa. Nhưng những âm thanh này quá lớn đến nỗi âm thanh phát ra từ loa lại tiếp tục "chui" vào micro và tiếp tục trải qua quá trình trên. Cứ mỗi một vòng như thế thì tiếng rít đó lại càng lớn lên, nếu không ngăn cản thì sự phản hồi này sẽ phá hủy toàn bộ hệ thống âm thanh.

Quá trình trên cũng xảy ra tương tự đối với hố sâu, nhưng thay vì âm thanh được truyền dẫn thì ở đây, đó là sự bức xạ. Ngay khi các hố sâu phình to ra, các tia bức xạ tự nhiên sẽ chui vào đó trước và trải qua quá trình hệt như âm thanh trong micro, sự phản hồi làm cho các tia bức xạ ngày càng mạnh, đến nỗi phá hủy luôn hố sâu đó. Vì lẽ đó mà cho dù các hố sâu tí hon có thực sự tồn tại, và một ngày nào nó có thể phình to ra thì nó cũng không thể tồn tại đủ lâu để dùng làm cỗ máy thời gian. Đây là lý do tại sao không có ai đến dự buổi tiệc của tôi cả. Do vậy, bất cứ hình thức du hành nào trở về quá khứ bằng hố sâu hay bằng phương pháp khác là điều gần như không thể, nếu không thì những sự nghịch lý sẽ xảy ra. Đây quả là một tin đáng buồn cho những tay săn khủng long và các nhà Sử học.

Nhưng câu chuyện vẫn chưa kết thúc ở đây, bạn vẫn còn một hướng khác để du hành, đó là tới tương lai. Bản thân tôi rất tin tưởng vào du hành vượt thời gian, nhất là du hành vào tương lai. Thời gian trôi đi giống như dòng chảy của một con suối mà trong đó, chúng ta bị cuốn theo một cách không ngừng nghỉ. Nhưng có một điều đặc biệt mà dòng chảy thời gian giống như dòng chảy của nước, đó là nó sẽ chảy đi với những vận tốc khác nhau ở những địa điểm khác nhau, và đây là chìa khóa để chúng ta đi đến tương lai. Ý tưởng này lần đầu tiên được nghĩ tới bởi Albert Einstein cách đây hơm 100 năm. Ông ta nhận thấy rằng trong không gian, chắc chắn tồn tại những nơi mà tại đó, dòng chảy thời gian chạy chậm lại và cũng có những nơi mà tại đó thời gian sẽ chạy nhanh hơn. Và Einstein đã hoàn toàn đúng. Chứng cứ cho lý thuyết này nằm ở khoảng không ngay trên đầu của chúng ta.

Hầu hết ai trong chúng ta cũng đều biết đến hệ thống định vị toàn cầu GPS (Global Positioning System), một mạng lưới các vệ tinh bay xung quanh Trái Đất có nhiệm vụ điều giúp con người điều hướng thông qua vệ tinh. Nhưng các vệ tinh này cũng cho thấy một điều nữa đó là thời gian trong vũ trụ chạy nhanh hơn là thời gian trên Trái Đất. Trong mỗi chiếc phi thuyền phóng ra ngoài không gian đều có một đồng hồ hoạt động với độ chính xác cực cao, mặc dù vậy nhưng thật ra nó vẫn chạy nhanh hơn đồng hồ dưới Trái Đất 3/1.000.000.000 giây mỗi ngày. Và hệ thống luôn phải điều chỉnh sự thay đổi vô cùng nhỏ này, nếu không thì sự sai lệch tí hon đó sẽ gây ra rắc rối cho toàn bộ hệ thống, điển hình như việc làm cho các thiết bị GPS trên Trái Đất sai lệch 6 dặm mỗi ngày (hơn 9,6 km), một con số không hề nhỏ chút nào.

Đồng hồ chạy nhanh cũng là thứ dễ nhận thấy trong trường hợp này. Càng đưa lên cao thì đồng hồ chạy càng nhanh. Lý giải cho hiệu ứng đặc biệt này đó là do khối lượng của Trái Đất chúng ta. Einstein nhận thấy vật thể nào càng nặng thì nó càng "kéo" thời gian chạy chậm lại. Chính điều này sẽ dẫn đắt chúng ta đến với khả năng du hành đến tương lai.

Ngay chính giữa dải ngân hà Milky Way cách chúng ta 26.000 năm ánh sáng là vật thể nặng nhất trong dải ngân hà, nó là một hố đen siêu nặng chứa đựng bên trong nó một khối lượng bằng với 4 triệu Mặt Trời được nghiền nén lại thành một điểm duy nhất bởi chính trọng lượng của nó. Càng tiến gần đến hố đen này thì lực hấp dẫn càng mạnh. Chỉ cần tiến đến đủ gần thì ngay cả ánh sáng cũng không thể thoát ra được và bị hút vào hố đen đó luôn. Một hố đen dạng này có ảnh hưởng rất lớn đến dòng thời gian, nó có thể kéo thời gian chạy chậm lại nhiều hơn bất cứ vật thể nào trong vũ trụ có thể làm được. Và nhờ vậy mà nó đã trở thành một cỗ máy thời gian hết sức... tự nhiên.

Tôi cảm thấy thích thú khi nghĩ đến việc làm thế nào để một chiếc phi chuyền tận dụng hiện tượng này bằng cách bay vòng quanh nó để đi đến tương lai. Đối với người ngồi điều khiển tại trung tâm dưới Trái Đất, họ sẽ thấy phi thuyền phải mất 16 phút để bay vòng quanh hố đen này, nhưng đối với những phi hành gia can đảm đang ngồi bên trong chiếc phi thuyền gần hố đen đó, thì thời gian sẽ chạy chậm lại. Và hiệu ứng mà họ trải qua còn khắc nghiệt hơn cả lực hút của Trái Đất rất nhiều, thời gian của phi hành đoàn sẽ bị giảm xuồng còn phân nửa. Đối với mỗi 16 phút bay vòng quanh, thì thật sự họ chỉ trải qua có 8 phút mà thôi.



Và nếu cứ tiếp tục bay vòng quanh liên tục như thế và "sống" bằng phân nửa thời gian của Trái Đất, thì rõ ràng là họ cùng với chiếc phi thuyền đang du hành vượt thời gian. Hãy tưởng tượng họ bay vòng quanh hố đen trong suốt 5 năm của họ, thì ở những nơi khác, thời gian trôi qua đã là 10 năm. Khi trở về Trái Đất, mọi người đều đã già đi 10 tuổi, trong khi họ chỉ già thêm có 5 năm.

Vậy, hố đen siêu nặng đó chính là một cỗ máy thời gian, nhưng nó không mang tính thực tiễn cho lắm. Mặc dù hố đen dạng này có nhiều lợi thế hơn so với hố sâu do không tạo ra sự nghịch lý và cũng không bị phá hủy bởi hiện tượng phản hồi, nhưng nó lại rất nguy hiểm, nằm cách chúng ta rất xa và không thể đưa con người đến tương lai xa được. Thật may mắn là chúng ta vẫn còn một cách nữa để đi đến tương lai, đây cũng là hy vọng sau cùng và là cách tốt nhất để xây dựng một cỗ máy thời gian thực thụ.

Đó là bạn phải chạy (hay di chuyển) với tốc độ nhanh, cực kỳ nhanh. Nhanh hơn tốc độ cần thiết để không bị hút vào hố đen. Điều này là bởi một thực tế lạ lùng khác trong vũ trụ, đó là không một vật thể nào có thể đạt được vận tốc bằng với vận tốc của ánh sáng, còn gọi là vận tốc giới hạn (gần 300.000 km/giây). Đây là một trong những nguyên lý tốt nhất trong khoa học. Và cho dù bạn có tin hay không, thì việc di chuyển với tốc độ gần bằng vận tốc ánh sáng sẽ đưa bạn đi đến tương lai đấy.

Để giải thích cho điều này, bạn hãy tưởng tượng có một hệ thống vận chuyển mới giống như xe lửa cao tốc, có đường ray đặt vòng quanh Trái Đất. Và chúng ta sẽ dùng xe lửa siêu cao tốc này để đạt đến vận tốc càng gần vận tốc ánh sáng càng tốt và xem làm thế nào để nó trở thành cỗ xe máy vượt thời gian. Trên tàu là các hành khách cầm trên tay tấm vé 1 chiều đi đến tương lai không thể khứ hồi, đoàn tàu bắt đầu tăng tốc, càng lúc càng chạy nhanh, không lâu sau đó nó đã chạy xong một vòng quanh Trái Đất và cứ tiếp tục chạy vòng quanh như thế.

Để đạt được vận tốc ánh sáng, đoàn tàu phải chạy đủ nhanh để có thể chạy vòng quanh Trái Đất 7 lần mỗi giây. Nhưng do dù đoàn tàu có nhiều năng lượng đến thế đi chăng nữa thì nó cũng không thể đạt được vận tốc mong muốn bởi vì các định luật về Vật lý đã ngăn cản nó. Thay vào đó, hãy cho rằng đoàn tàu chỉ đạt được vận tốc gần bằng vận tốc ánh sáng mà thôi (cứ cho là vậy đi vì bạn không thể đạt được vận tốc đó đâu), thì lúc này đây, những điều khác thường bắt đầu xảy ra. Thời gian trên tàu sẽ chạy chậm lại so với phần còn lại của thế giới, hiệu ứng giống như khi bạn ở gần hố đen, nhưng ở đây hiệu ứng rõ ràng hơn, mọi thứ trên tàu sẽ diễn ra với tốc độ chậm giống như bạn chiếu chậm một đoạn phim vậy.

Vậy tại sao mọi thứ ngay cả con người trên đoàn tàu đều bị "chiếu chậm"? Hiện tượng này xảy ra là để bảo vệ vận tốc giới hạn. Vì nếu không bị "chiếu chậm" thì giả sử tàu đang chạy với vận tốc gần bằng vận tốc ánh sáng, rồi có một cô bé nào đó đứng từ phía đuôi tàu và chạy thật nhanh lên đầu tàu, lúc này vận tốc chạy của cô bé được cộng thêm vận tốc chạy của tàu hóa ra là cô bé đang phá vỡ vận tốc giới hạn trong vũ trụ đó sao. Các quy luật tự nhiên không cho phép điều đó, nên mọi thứ sẽ bị... "chiếu chậm". Do bị "chiếu chậm" lại như thế nên nói theo cách khác, họ đang du hành vào tương lai.

Hãy tưởng tượng đoàn tàu rời bến vào ngày 01/01/2050, nó vòng quanh Trái Đất liên tục trong suốt 100 năm trước khi phải dừng lại tạm nghỉ vào đúng ngày năm mới của năm 2150. Lúc này hành khách trên tàu chỉ mới trải qua quãng thời gian chỉ có 1 tuần do thời gian bị làm chậm lại rất nhiều (hiệu ứng mạnh hơn nhiều so với việc bay vòng quanh hố đen). Bước ra khỏi tàu, mọi người sẽ thấy được một thế giới khác xa những gì mà họ đã thấy trước khi bước chân lên tàu. Chỉ trong vòng có 1 tuần, họ đã du hành được quãng thời gian dài đến 100 năm. Tất nhiên, hiện tại chúng ta không thể làm ra đoàn tàu có thể chạy nhanh như thế được, nhưng bù lại con người đã xây dựng được một thứ khác tương tự, đó là máy gia tốc hạt lớn nhất thế giới đặt tại Geneva, Thụy Sỹ.

Sâu bên dưới lòng đất, bên trong các đường ống xếp theo vòng tròn dài hơn 25 km là dòng di chuyển của hàng triệu tỷ các hạt siêu nhỏ. Khi bật nguồn, các hạt này sẽ tăng tốc từ 0 lên vận tốc hơn 96.000 km/h chỉ trong vòng chưa đến 1 giây. Khi tăng nguồn điện lên cao, các hạt lại tiếp tục tăng tốc, càng lúc di chuyển càng nhanh. Và đến một lúc nào đó, chúng sẽ đủ nhanh để bay vòng quanh đường ống 11.000 vòng mỗi giây, tức là gần bằng với vận tốc ánh sáng. Giống như chiếc tàu cao tốc nói trên, chúng không thể đạt được vận tốc ánh sáng mà cùng lắm chỉ có thể đạt được 99,9% vận tốc giới hạn. Và khi đó, chính các hạt này cũng đang du hành vượt thời gian. Chúng ta xác định được điều này bởi vì một số hạt có vòng đời tồn tại cực kỳ ngắn, gọi là các hạt pi-meson, thông thường các hạt pi-meson sẽ bị phân rã chỉ sau 25 phần tỷ giây, nhưng khi chúng đạt được vận tốc gần giới hạn, chúng đã tồn tại lâu hơn bình thường đến 30 lần.

Như vậy đã rõ, nếu muốn du hành vượt thời gian, bạn chỉ cần di chuyển với tốc độ cực nhanh. Và điều mà con người từng làm tương tự đó là bay vào không gian. Phương tiện vận chuyển nhanh nhất mà loài người từng chế tạo đó là chiếc phi thuyền Apollo 10, nó đạt được vận tốc 40.000 km/h. Nhưng để du hành vượt thời gian thì bạn sẽ cần một phương tiện bay nhanh hơn chiếc Apollo 10 đến... 2.000 lần. Đó sẽ là một chiếc phi thuyền khổng lồ, đủ lớn để mang theo đủ nhiên liệu để vận hành cũng như tăng tốc đến gần vận tốc giới hạn. Và để đạt được vận tốc mong muốn, chiếc phi thuyền sẽ phải vận hành hết công suất trong suốt 6 năm liên tục.

Thời gian đầu, phi thuyền sẽ tăng tốc chậm do kích thước quá đồ sộ của mình, nhưng sau đó tốc độ sẽ tăng dần và phi thuyền nhanh chóng đạt được những quãng đường lớn hơn. Tuần đầu tiên, nó sẽ tới được các hành tinh khác trong vũ trụ, sau 2 năm nó sẽ đạt được vận tốc bằng phân nửa vận tốc ánh sáng và lúc này sẽ đang ở rất xa hệ Mặt Trời. 2 năm tiếp theo, vận tốc lúc này đã là 90% vận tốc ánh sáng và cách Trái Đất 30 ngàn tỷ dặm. Và sau 4 năm bay trong vũ trụ như thế, chiếc phi thuyền sẽ bắt đầu du hành vượt thời gian. Lúc này, cứ mỗi 1 tiếng đồng hồ trên phi thuyền thì so với trên Trái Đất, 2 tiếng đã trôi qua, tương tự với tình huống bay vòng quanh hố đen siêu nặng. Bay tiếp 2 năm nữa, lúc này vận tốc của phi thuyền đã đạt tới 99% con số mong muốn và mỗi tiếng trên phi thuyền sẽ tương đương với 1 năm ở Trái Đất. Phi thuyền đã thật sự bay vào tương lai.

Ngoài ra, việc làm chậm thời gian còn có một lợi ích khác, theo lý thuyết, nó cho phép chúng ta có thể du hành tới những nơi rất xa chỉ với 1 đời người. Một chuyến du hành đến tận cùng của dải ngân chỉ mất có 80 năm. Nhưng nhìn chung lại, điều kỳ diệu nhất của chuyến du hành này đó là nó giúp hé lộ cho chúng ta biết rằng vũ trụ này thật kỳ lạ, nó là một vũ trụ mà dòng thời gian trôi đi với những tần suất khác nhau ở những nơi khác nhau, nơi mà các hố sâu tồn tại ngay xung quanh chúng ta. Và sau cùng, chúng ta có thể vận dụng những hiểu biết về Vật lý để trở thành những nhà du hành vượt thời gian qua chiều không gian thứ 4

Theo bản dịch từ Tinhte.vn
Nguồn: Daily Mail

[Kem Chien]

Các chòm sao chính là những đường vẽ tưởng tượng trong trí con người nối các ngôi sao lại với nhau tạo thành một hình thù nhất định như hình một con người, loài thú hay một đồ vật... Thường thì những chòm sao đó được đặt tên theo một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp cổ, nhưng cũng có một số không ít những chòm sao được đặt tên gần đây.

Nếu bạn là một người hoàn toàn không quen với việc quan sát bầu trời đêm, thì tốt nhất bạn nên cố kiếm cho mình một chòm sao sáng nhất và dễ dàng thấy nhất để định vị và tìm đến những chòm sao lân cận khác. Nếu bạn đang đứng trên Bán Cầu Bắc (từ đường xích đạo đến cực Bắc của Trái đất) thì chòm sao Bắc Đẩu chính là sự lựa chọn tốt nhất của bạn. Chòm sao Bắc Đẩu chính là một phần của chòm Đại Hùng (Gấu Lớn - Ursa Major)
Bầu trời Xuân - Chòm Đại Hùng (Ursa Major)



Để tìm được chòm sao Bắc Đẩu thì việc bạn cần làm trước tiên là hãy xác định được hướng Bắc bằng cách quan sát Mặt trời mọc (Đông) và lặn (Tây) hướng nào rồi từ đó xác định được hướng Bắc. Bạn hãy hướng mắt về vùng trời phía Bắc, quan sát trong "đám" ấy bạn sẽ dễ dàng thấy được một nhóm sao có hình dạng đặc biệt giống như một chiếc gàu nước. Sao Bắc Đẩu còn gọi là Bắc Đẩu tinh (北斗星) hay tên tiếng Trung Quốc đầy đủ Bắc Đẩu thất tinh (北斗七星) là một mảng sao gồm bảy ngôi sao. Mảng các ngôi sao này tạo nên hình ảnh giống cái đấu (đẩu) hay cái gàu sòng hoặc cái xoong và nằm ở hướng bắc vì vậy một số nước gọi nó là sao Bắc Đẩu. Sao Bắc Đẩu và Sao Bắc cực là hai vấn đề khác nhau: Sao Bắc Đẩu là cách gọi dân gian, nói về một mảng sao bao gồm nhiều ngôi sao, trong khi sao Bắc Cực nói đến một ngôi sao.

Bạn hãy quan sát trong hình dưới đây xem có xác định được chòm sao Bắc Đẩu được hay không.



Hướng của chòm sao Bắc Đẩu khác nhau trong từng 4 mùa trong năm. Ảnh phía dưới đây là vị trí của chu kỳ chòm Bắc Đẩu trong năm vào lúc 22:00.





Ảnh trên đây là chòm sao Bắc Đẩu được chụp vào mùa Thu chính xác là vào ngày 11/8/2007 tại vùng trời phía Bắc công viên Cypress Hills tỉnh Saskatchewan, Canada.

Chòm sao Bắc Đẩu chính là phần đuôi của Chòm Đại Hùng (Gấu Lớn - Ursa Major).



Vấn đề chính ở đây là bạn phải xác định được cho mình được một chòm sao giữa một "rừng" sao trên bầu trời. Một khi bạn đã xác định được một chòm sao nào rồi thì việc tìm kiếm đến một chòm sao khác sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Nếu bạn thấy được chòm sao Bắc Đẩu sẽ rất có lợi, rất hữu ích cho những ai chưa quen với việc quan sát bầu trời đêm. Những ngôi sao sáng trong chòm Bắc Đẩu sẽ vạch ra "con đường" dẫn đến một chòm sao khác. Ví dụ bạn muốn tìm kiếm ngôi sao mang tên Arcturus (là một ngôi sao trong chòm Mục Phu - Bootes) thì bạn chỉ cần nương theo hướng "cái đuôi" của chòm Đại Hùng (Gấu Lơn) tức là phần tay cầm của cái gàu nước là chòm sao Bắc Đẩu



Ngôi sao mà mũi tên ở trên trong hình là của hai ngôi sao bên phải hướng lên trên của chòm Bắc Đẩu là ngôi sao Bắc Cực (Polaris) (là ngôi sao nằm cuối cùng bên phải của chòm Tiểu Hùng).

Nhưng đó là hướng lên trên còn hướng xuống dưới là chúng ta bắt gặp được chòm Sư Tử (Leo) và bạn tiếp tục quan sát ngôi sao cuối cùng của chòm Sư Tử là ngôi sao Regulus hướng qua bên trái (theo chiều mũi tên trong hình dưới) bạn sẽ bắt gặp một cụm sao Tóc Bà, chòm sao này sẽ nhìn rất đẹp nếu bạn quan sát bằng ống nhòm.




Bầu trời Đông - Chòm Lạp Hộ (Orion)
Ở bắc bán cầu, chòm Lạp Hộ (Orion) còn gọi là Thợ Săn hay Tráng Sĩsẽ hiện rõ trên vùng trời phía Nam. Nhưng thật ra chòm Lạp Hộ có thể thể từ nhiều quốc gia (ở nam bán cầu sẽ nhìn thấy chòm sao này trong suốt các tháng hè ở vùng trời phía Bắc). Chòm Lạp Hộ (Thợ Săn - Orion) có dạng như hình dưới đây, là một người đàn ông đang cầm cây dùi ở tay phải và tay trái cầm một lớp da (có một số hình minh hoạ khác như một tráng sĩ; tay phải cầm thanh gươm và tay trái mang một cái khiên giáp.



Chòm Lạp Hộ khá lớn trên bầu trời đêm. "Chìa khoá" đề chúng ta tìm kiếm trên bầu trời mênh mông chính là chiếc thắt lưng - ba ngôi sao ở giữa có cường độ sáng gần như nhau. Khi quan sát bằng mắt thường ở phần thanh gươm trên tay phải thì bạn chỉ thấy có ba ngôi sao nhưng nếu quan sát bằng bằng ống nhòm hay một chiếc kính thiên văn cỡ nhỏ bạn sẽ thấy được mội ngôi sao ấy đều có đôi. Đây là khu vực mà các nhà thiên văn nghiệp dư chúng ta thường quan tâm đến nhiều nhất vì đây là khu vực của tinh vân Orion (M42). Đây chính là một tinh vân phát xạ (emission nebula), là nơi một ngôi sao mới được sinh ra. Bạn có thể nhìn thấy được bằng mắt thường trong điều kiện bầu trời tối và trong và còn nhìn thấy rõ nếu với một ống nhòm và có thể nhìn rõ chi tiết bàng một chiếc kính thiên văn.

Chòm Lạp Hộ là một "sao chỉ" tốt để giúp bạn tìm kiếm các chòm sao khác trên bầu trời vào mùa đông (mùa hè nếu bạn xem ở bán cầu nam).



Ở ảnh trên, "chiếc chìa khoá" nằm ở thắt lưng Chòm Lạp Hộ chính là ba ngôi sao. Hướng mũi tên ở trên dẫn chúng ta đến với ngôi sao Aldebaren - là một ngôi sao sáng trong chòm sao Kim Ngưu (Tarus). Aldebaren là một ngôi sao khổng lồ đỏ, bạn có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường mà không cần dùng thiết bị gì cả. Ở phía trên ngôi sao Aldebaren là một cụm sao có dạng chữ V, bạn có thể thấy nếu dùng ống nhòm.

Mũi tên hướng xuống dưới là ngôi sao cũng khá sáng trên bầu trời - Sirus. Sirus là một ngôi sao có ánh sáng màu trắng với một sao lùn trắng làm "bầu bạn", nhưng bạn phải dùng đến một kính viễn vọng loại lớn mới có thể thấy được. Trong tiếng Hy Lạp, Sirus có nghĩa là rất nóng và người Ai Cập cổ sử dụng ngôi sao này để dự đoán khi nào nước lũ sẽ lên ở dòng sông Nile huyền thoại. Điều này là bởi vì thời gian mà khi ngôi sao Sirus sáng nhất trên bầu trời cũng là thời gian mà nước lũ lên ở sông Nile (lúc khi Mặt trời gần mọc). Sirus là ngôi sao chính của chòm Đại Khuyển (Chó Lớn - Canis Major).

Bầu trời Hạ - Chòm Thiên Nga và Tam giác mùa hè
Trong những tháng hè oi bức với những giờ bóng tối của ban đêm ngắn ngủi, thời gian trở nên hạn hẹp để bạn quan sát được bầu trời đêm. Mặc dù bầu trời mùa hè có rất nhiều điều lí thú và kì diệu đối với những nhà thiên văn nghiệp dư như chúng ta. Điều lí thú đầu tiên mà bạn cần biết đó là "Tam giác mùa hè" bất hữu được thể hiện bởi các đường gạch nối ở hình bên dưới. Nó được nối lại bởi ba ngôi sao sáng sáng nhất là: Deneb, Vega & Altair. Thuật ngữ Tam giác mùa hè (Summer Triangle) là cái tên đầu tiên được nhà thiên văn Anh Patrick Moore phổ biến trong những năm của thập niên 1950, mặc dù ông không phát minh ra điều này.



Cygnus như một con thiên nga đang bay lượn trên bầu trời và nhẹ nhàng đáp cánh trên bầu trời thiên đàn từ trung tâm của tam giác. Cùng với nhịp khúc mùa hạ, con rồng bay (Chòm Thiên Long - Draco) cũng như đang khiêu vũ cùng thiên nga. Chúng ta có thể xác định được chòm Thiên Long qua cánh của Thiên Nga như mũi tên hướng dẫn trong hình trên.

Ở cạnh hai con vật trên là một con đại bàng đang rình rập nhằm phá vỡ nhịp khúc. Chòm Thiên Ưng (Aquila) nằm ở đỉnh phía dưới của Tam giác mùa hè và có hình dạng như một con đại bằng. Chòm Thiên Ưng như là một con trỏ để chỉ cho chúng ta đến với con cá heo uốn mình bơi lượn (Chòm Hải Đồn - Delphinus).

Nguyễn Quang - dangquang kdc
(Theo http://www.hubbletelescope.btinternet.co.uk và Wikipedia)

[Kem Chien]

[CENTER]Tam giác mùa hè - Ngưu Lang và Chức Nữ[/CENTER]



Vào mùa hè thì có rất nhiều chòm sao sao sáng dễ quan sát và thêm vào một bầu trời đêm trong thuận tiện cho chúng ta quan sát được nhiều điều lý thú từ bầu trời đêm. Nhắc đến mùa hè mà lại trên bầu trời thì chắc hẳn bạn sẽ nghĩ ngay đến "Tam giác mùa hè", vậy cái "tam giác" này nó như thế nào và cách tìm nó ra sao?
Tam giác mùa hè là một "chìa khoá" rất hữu dụng để giúp bạn tìm kiếm một số vật thể quan trọng trên bầu bầu trời mùa hè vì vậy cũng cần phải chủ động "làm quen" với nó. Tam giác này bao gồm 3 ngôi sao sáng trên bầu trời hướng Nam vào mùa hè: Vega, Deneb và Altair.



Tam giác mà chúng ta đang nói được tạo thành từ ba ngôi sao sáng nhất từ ba chòm sao. Thật không khác nào "một mũi tên mà chúng tới 3 đích", vừa xem được Tam giác mùa hè mà lại vừa được biết đến ba chòm sao, thật là hữu ích nhưng bù lại bạn sẽ mất một thời gian để kiếm được ba chòm sao.



Chòm Thiên Cầm sẽ dễ dàng tìm thấy vì nó sáng nhất và Vega là ngôi sao sáng nhất ở trên cao của vùng trời vào thời gian này trong năm (Chỉ có ngôi sao Arcturus là sáng hơn trên bầu trời mùa hè ở nửa cầu Bắc).

Hầu hết chúng ta không biết chiếc đàn lia (The Lyre) này trông như thế nào, nhưng thật ra nó rất dễ tìm thấy vì hình dáng đặc biệt (4 ngôi sao tạo thành hình như một viên kim cương) nằm kế bên ngôi sao Vega sáng chói.



Vega và còn tên gọi sao Chức Nữ là ngôi sao sáng nhất trong chòm này.



Bạn hãy cố nhìn thử xem chòm Thiên Cầm và ngôi sao Lyra trong ảnh này (nhớ là có 4 ngôi sao tạo thành hình một viên kim cương).



Và từ bên trái của chòm Thiên Cầm, hãy nhìn theo hướng vòng cung hướng xuống dưới (hoặc lên trên tuỳ theo thời gian) và bạn sẽ bắt gặp được chòm Thiên Nga.



Deneb là ngôi sao sáng nhất trong chòm Thiên Nga, nó chính là cái đuôi. Từ Deneb, bạn sẽ có thể tìm được những ngôi sao khác tạo thành cái cánh đang dang ra của con Thiên Nga.



Bạn hãy quan sát trong bức ảnh này để tìm chòm Thiên Nga và ngôi sao Deneb.





Chòm Thiên Ưng chính là chòm khó tìm nhất trong bộ ba chòm sao tạo thành Tam giác mùa hè.



Xưa kia, những người cổ đại đã rất dễ tìm kiếm chòm này vì bầu trời của họ tối hơn và trong hơn đối với chúng ta ngày nay. Hình dạng của con Thiên Ưng ẩn trong chòm sao này thì bạn hãy tưởng tượng như đôi cánh đang dang ra và cái đầu đang hướng nhìn con Thiên Nga. Nhưng vấn đề tìm sao Altair thì rất khó vì nó khá mờ trên bầu trời bị ô nhiễm ánh sáng từ hè phố.



Bắt đầu tim kiếm ngôi sao Altair một cách chính xác. Bạn hãy chú ý đến hình tam giác vì bạn đã tìm được 2 ngôi sao của tam giác này rồi và thường thì ngôi sao này nằm ở phía Nam hoặc phía Tây. Hãy nhìn cánh bên trái của con Thiên Ưng, bãn sẽ bắt gặp 4 ngôi sao sắp thẳng hàng và Altair chính là ngôi sao thứ 2 tính từ đầu con Thiên Ưng. Nếu thấy những ngôi sao này mờ, bạn cần có một ống nhòm để quan sát.

Bạn hãy tìm chòm Thiên Ưng và ngôi sao Altair hay còn gọi sao Ngưu Lang trong bức ảnh này.



Như vậy, chúng ta đã tìm được 3 ngôi sao quan trọng tạo thành Tam giác mùa hè và cả 3 chòm sao sáng trên bầu trời mùa hè.



Những ngôi sao và chòm sao này sẽ hướng bạn đến nhiều vật thể lạ và thú vị khác (bãn hãy tìm hiểu nhé) và bây giờ bạn hãy thực hành ngay đi nào.




Tam giác mùa hè không phải là một chòm sao nhưng nó cầu tạo từ ba chòm sao riêng biệt: chòm Thiên Cầm (Lyra), chòm Thiên Ưng - Đại Bàng (Aquila) và chòm Thiên Nga (Cygnus). Đây như là một hình ảnh Thiên Nga và Đại Bàng đang uốn lượn mình tranh giành nhau chiếc đàn lia huyền thoại của Orpheus (là một nhạc công trong số nhân vần thần thoại của Hy Lạp).

[Kem Chien]

Cuộc thi ảnh Nhà nhiếp ảnh Thiên văn học Năm 2010 đã kết thúc. Dưới đây là một số bức ảnh trưng bày tại Đài thiên văn Hoàng gia ở Greenwich, London. Các bức ảnh đạt giải được mang ra trưng bày từ hôm 10 tháng 9.


(Ảnh: Tom Lowe)
Trong vùng núi White thuộc California, một cây thông cổ thụ sừng sững trước Dải Ngân hà khi một thiên thạch xé toạc bầu trời đêm. Cây thông đang nói tới là cây nằm ở giữa bức ảnh.
Ánh màu đỏ trên thân cây ở phía trước là sự tình cờ, tạo ra một cách không chủ ý khi nhà nhiếp ảnh, Tom Lowe, dựng thiết bị ảnh lên. Đó là một sự tình cờ đáng giá: ảnh này giành giải trái đất và Vũ trụ, và theo thông báo thì nó cũng giành giải nhất chung cuộc.



[CENTER]cực quang trên tán cây[/CENTER] (Ảnh: Fredrik Broms)

cực quang là màn trình diễn ánh sáng tự nhiên đẹp ngoạn mục, kết quả của sự tương tác giữa gió mặt trời và từ trường của trái đất. Tuy nhiên, nguyên nhân thật sự của thứ ánh sáng mê hoặc ấy vẫn là cái gì đó bí ẩn.

Bức ảnh này, do Fredrik Broms chụp, thể hiện Cực quang nhìn qua các tán cây rừng phương bắc trên hòn đảo Kvaløya, Na Uy. Nó giành được nhiều bình luận trong danh mục ảnh Trái đất và Vũ trụ.



[CENTER]Lộng lẫy chòm Thiên lang[/CENTER] (Ảnh: Rogelio Bernal Andreo)

Orion [Thiên lang] có lẽ là một trong những chòm sao nổi tiếng nhất trên bầu trời đêm của chúng ta – nhưng bức ảnh này, do Rogelio Bernal Andreo chụp, thể hiện nó dưới góc độ chỉ có vài người mới có cơ hội chiêm ngưỡng. Kết quả là nó sẽ có thứ hạng cao trong nhóm ảnh Vũ trụ Xa xôi.

Bức ảnh toàn cảnh thể hiện rõ cái thắt lưng của thần Orion – đó là ba ngôi sao sáng ở bên trái ảnh. Nhưng bạn còn có thể thấy tinh vân Đầu ngựa và tinh vân Orion nữa.

Những đám mây khí, bụi và những chất liệu khác này đang dần dần nguội đi và co lại – và cuối cùng có thể hình thành nên những ngôi sao và hành tinh mới.



[CENTER]Tinh vân Veil[/CENTER] (Ảnh: Martin Pugh)

Ảnh này của Martin Pugh thể hiện tinh vân Veil [Mạng che mặt], trong chòm sao Cygnus, đó là tàn dư mờ nhạt của một sao siêu mới đã phát nổ cách đây hơn 5000 năm về trước.

Khi ngôi sao siêu mới nổ, phần chất khí giãn nở có lẽ sẽ hiện ra rực rỡ trên bầu trời như một mặt trăng tròn – dễ dàng nhìn thấy với mắt trần.

Hiện nay, rất khó chụp ảnh của tinh vân Veil, nên nếu có thể bạn cứ thưởng thức cho thỏa thích đi. Bức ảnh này chắc chắn sẽ giành giải cao trong danh mục Vũ trụ Xa xôi.



[CENTER]Nhật thực toàn phần ở Siberia[/CENTER] (Ảnh: Anthony Ayiomamitis)

Quan sát một kì nhật thực toàn phần một trải nghiệm thú vị, khó quên – và đó là một cơ hội hiếm.

Nhưng khi mặt trăng đi qua giữa Trái đất và Mặt trời, chúng ta không hoàn toàn chìm trong bóng đêm. Bức ảnh này, do Anthony Ayiomamitis chụp, thể hiện sự hoạt động trải rộng bên ngoài bề mặt của mặt trời – gọi là nhật hoa – với toàn bộ ánh hào quang của nó. Đây chắc hẳn sẽ là ảnh đạt giải thuộc danh mục hệ mặt trời của chúng ta.

Vùng mù sương xung quanh mặt trời thật ra gồm các dòng vật chất gọi là gai, chúng có bề ngang khoảng 500 km và cao tới vài nghìn km.



[CENTER]Vị khách màu xanh lục[/CENTER] (Ảnh: Richard Higby)
Sao chổi Lulin, mang tên đài thiên văn ở Đài Loan nơi phát hiện ra nó, đến thăm Trái đất trong cự li 38 triệu dặm hồi năm ngoái.

Richard Higby chụp bức ảnh này của sao chổi khi nó đó băng qua trên cái có lẽ là quỹ đạo đầu tiên của nó lướt vào trong hệ mặt trời – và nó giành được nhiều bình luận trong danh mục Hệ Mặt trời của chúng ta.

Vệt màu xanh lục của nó có nguyên do từ các chất khí cấu tạo nên “khí quyển” xung quanh của nó – kích cỡ của “khí quyển” này ngang ngửa với Mộc tinh.



[CENTER]Vòng tròn hoàn hảo[/CENTER] (Ảnh: Dhruv Arvind Paranjpye)

Bức ảnh nhật thực toàn phần này được chụp ở Ấn Độ hồi năm ngoái. Nhà nhiếp ảnh Dhruv Arvind Paranjpye chụp nó qua các đám mây, khéo léo sử dụng mây làm bộ lọc. Cái làm cho bức ảnh này trông còn ấn tượng hơn nữa là nhiếp ảnh gia Dhruv mới có 14 tuổi. Có lẽ cậu sẽ đạt giải Nhà nhiếp ảnh Thiên văn học Trẻ nhất của Năm.

Tính chung, năm trước đã chứng kiến bốn kì nguyệt thực và hai kì nhật thực. Kì nhật thực toàn phần hôm 22 tháng 7 là kì nhật thực lâu nhất trong hơn một thế kỉ, kéo dài lên tới 6 phút 39 giây, tùy thuộc vào vị trí nơi người quan sát.

Nguồn: New Scientist

------
Bài viết của: thuvienvatly.com

[Kem Chien]

Trái Đất của chúng ta nằm trong hệ mặt trời thuộc một thiên hà có tên là Ngân Hà, Hệ Mặt Trời của chúng ta nằm ở phía ngoài rìa của thiên hà, tức là chúng ta ở rất xa tâm thiên hà của mình. So về kích thước, Trái Đất của chúng ta chỉ là một hạt bụi trong dải Ngân Hà, và dải Ngân Hà của chúng ta thì chỉ là một hạt bụi so với nhiều thiên hà và siêu thiên hà khác, để diễn tả rõ hơn kích thước của Trái Đất mời bạn xem loạt hình minh họa dưới đây.



Đây là Trái Đất, Hành tinh xanh của chúng ta, ở kích thước này thì con người chúng ta chỉ như những vi sinh vật, không thể thấy được.



[CENTER]Trái Đất có một vệ tinh tự nhiên là Mặt Trăng[/CENTER]



Đây là kích thước của Sao Thủy so với Trái Đất và Mặt Trăng



So với sao Hỏa



So với sao Kim



Trái Đất to lớn của chúng ta bỗng nhiên nhỏ bé quá đỗi so với sao Thiên Vương và Hải Vương



Nhưng Thiên Vương và Hải Vương vẫn còn bé lắm so với sao Thổ



Và Sao thổ thì bé hơn sao Mộc, các bạn có thể thấy Trái Đất giờ đã bé như thế nào?



So với Mặt Trời, nguồn năng lượng sống cho Trái Đất thì chúng ta chỉ là một chấm nhỏ