Nói đến Tết thì cũng đồng nghĩa với mùa rét, buồn, năm nào cũng rét.
Mồng một tết cha, mồng hai tết chú, mồng ba tết thầy. Mồng bốn lên bác ăn cỗ. Đi một vòng qua các xã, đã 8h kém nhưng trời vẫn cứ mù mù, hiếm khi mà thấy mặt trời, xa xa các mái nhà nâu cũ ẩn hiện, muốn vào được đến nhà bác thì tôi phãi đi ngang qua mấy cái ao, lại thấy rét hơn một tí. Khi rét thì răng đánh lập cập, người run...mà có thể cảm nhận rét bằng mũi.
Thấp thoáng từ xa đã thấy xe cộ đến đủ cả. Xã Nga An nói chung, khu vực Ba Hàng nói riêng này thì nhà tựa vào núi đá, gió thổi vào núi lại dội ngược vào các nhà qua lỗ thông gió nghe "tu tu". Ngày xưa nhà hở, gió lùa, mấy anh em chúng tôi ngủ sơ sểnh chân để ngoài chăn bông thì khi chợt tỉnh ngồi dậy không biết chân mình là chân nào cả, tê hết.
Qua hàng rào đá, và cây cỏ còn đẫm sương đêm tôi đã nghe thấy tiếng "chạch chạch", âm thanh phát ra từ các hoạt động băm, chặt của các tay dao thớt.
Anh họ tôi tay và dao phay mỡ quyện trắng cả. Thưa các bạn, ở quê luôn luôn có một đội ngũ gọi nôm na là "tay dao thớt", họ là những người có khả năng giết mổ, nấu nướng, chế biến trâu, bò, lợn, gà...một cách chuyên nghiệp, nhanh trong dịp lễ, hội của làng xóm, hoặc trong các bữa cỗ của làng xóm. Giúp nhau qua lại, mổ con lợn, đánh tiết canh, giết con bò, làm nem, bó giò....sau đó làm vài cút rượu và về thôi, chẳng tiền bạc gì cả. Tôi nghĩ rằng đây là những con người lưu giữ và truyền bá ẩm thực đúng chất Thanh. Văn hóa nó nằm ở đây thây.
Ngoài sân đã sẵn vài bụi su hào để trên mấy tàu chuối xanh. Ở quê mỗi lần nhà có cỗ thì kiểu gì cũng phải dùng dao phay vào tàu chuối thì có cái để mà trải. Nên đúng "mặt bằng rộng rãi chơi mới sướng". Su hào to, ngọt không thể lẫn vào đâu được. Su hào thái đều tay phi hành tỏi xào với lòng gà, luộc hoặc muối chua cả củ ăn được cả vài tháng.
Rảo bước sang nhà hàng xóm, khu vườn con con có đầy đủ gia vị rau khi có dịp tổ chức đánh chén. Hoa cải vẫn đẹp trong những ngày đông. Tôi thích hoa cải vì nó giống như là hoa của làng quê.
Các anh nhà bác đang chế biến món "bê tái chanh". Mua hẳn một tảng thịt bê, phần thịt và da được tách riêng ra sau đó luộc hoặc hấp lên. Loại bò non ở quê sẵn lắm, đâu đâu cũng bán.
Cái da bê này tạo nên sự độc đáo của món ăn này, phải luộc riêng vì nó lâu chín hơn phần thịt.
Sau khi thái ta trộn thịt với xoài xanh, riềng, sả, lá chanh, bột quế, muối, mì chính. Lúc lên đĩa rắc vào một ít vừng
Dọn cỗ
Giò này là giã tay các bác ạ, giã dối. Mùa rét mà ai được phân công giã giò là cả một cực hình, vừa rét, vừa mỏi tay rồi thịt nó văng lung tung vào người.
Đây chính là Giò Đậu, nguyên liệu chính từ đậu đen. Rất đặc trưng ở đất Nga Sơn các bác ạ, rất thơm. Nếu ai sành ăn có thể nhận ra được mùi vỏ quýt lẫn trong giò.
Bê tái chanh
Thịt ngan
Đứng ở ngoài sân mà ngửi thấy các mùi quê như mùi nước xáo ngan, mùi thịt bê, mỡ lợn thơm xèo xèo, mùi riềng, mùi sả, mùi cơm nếp, mùi cơm gạo tám và mùi thuốc lào điếu bát từ trong nhà bay ra khiến cho ngày đông trở nên ấm hơn.
Cỗ đã dọn lên. Đã đến lúc đưa cay vào máu rồi. Rượu Nga Sơn chính gốc, ngửi thơm mùi nếp và thoảng vị thuốc bắc.
Một, hai, ba. Hết. Nhăn mặt uống và "Chà!" một tiếng dài sao mà sướng thế. Bác tôi cẩn thận kiểm tra lại các cốc của các anh em để rót lượt mới. Từng chén, từng chén đầy vơi làm ấm lòng trong một ngày đông rét và để rồi lại trải lòng cùng nhau trong tình cảm anh em, xóm giềng, bạn bè, người ở xa mới về, chuyện xưa chuyện nay đến bất tận.
Nên rượu, Ấy cũng gọi là quê các bác ạ! Các bác có đồng ý không?
Mủ chuối đính đầy laptop rồi!
nguồn: sưu tầm
