Bán hàng đa cấp - Thực tế ở Việt Nam
Posted: Sun Jul 04, 2010 6:49 pm
Trước hết tôi khẳng định bán hàng đa cấp là hình thức kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam. Nhưng trong quá trình phát triển, các công ty kinh doanh theo mạng lưới tại Việt Nam đã biến tướng hình thức hoạt động của mình tạo thành một làn sóng dư luận xã hội rộng rãi.
Vậy thực tế bán hàng đa cấp vi phạm ở những điểm nào?
Theo điều 48 luật cạnh tranh 2004 thì bán hàng đa cấp gọi là bất chính khi:
1."Yêu cầu người muốn tham gia phải đặt cọc, phải mua một số lượng hàng hóa ban đầu hoặc phải trả một khoản tiền để được quyền tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp".
Với quy định này ta thấy rằng hầu hết các công ty bán hàng đa cấp ở Việt Nam đều vi phạm. Chúng ta cứ nghĩ rằng việc mua hàng là do mình quyết định, không ai ép buộc. Nhưng giả sử rằng bạn không mua hàng thì bạn có thể trở thành thành viên của mạng lưới không? Chắc chắn là không. Nó đã có điều kiện bắt buộc bạn mua hàng, thế là đã có sự ép buộc khách hàng rồi.

Mặt khác, sự tự nguyện mua hàng khi có sự thỏa mãn ý chí nguyện vọng giữa suy nghĩ và hành động của việc mua hàng. Thực tế bạn mua hàng nhưng bạn không thỏa mãn với ý nghĩ mình có nên mua mặt hàng đó hay không? Hay mua để làm gì? Đây là vấn đề thường gặp, bạn cứ tưởng rằng mình không bị ép buộc gì nhưng thực tế bạn đã bị ép buộc.
2."Không cam kết mua lại với mức giá ít nhất là 90% giá hàng hóa đã bán cho người tham gia để bán lại. Thông thường bạn đã mua sản phẩm của công ty bán hàng đa cấp thì dù ngay tức khắc bạn cũng không được công ty mua lại".
3. "Cho người tham gia nhận tiền hoa hồng, tiền thưởng, lợi ích kinh tế khác chủ yếu từ việc dụ dỗ người khác tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp".
Tất nhiên bạn không thể nhận được hoa hồng nếu bạn không đưa người khác đến mua sản phẩm của công ty. Các thành viên tham gia mạng lưới thường mời bạn bè,thậm chí người thân của mình tham gia thì mới có cơ hội nhận được tiền hoa hồng.
Một hình thức dụ dỗ khác nữa đó là phát tờ rơi, đăng quảng cáo tuyển người làm bán thời gian (ưu tiên học sinh, sinh viên, người có thời gian rảnh) với mức lương hấp dẫn. Bạn thường gặp những tờ rơi tuyển người theo hình thức này dán ở các cây cột điện.
4. "Cung cấp thông tin gian dối về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp, thông tin sai lệch về tính chất, công dụng của hàng hóa để dụ dỗ người khác tham gia".
Tất nhiên rồi, với lời giới thiệu về những người tham gia mạng lưới có thu nhâp hàng chục triệu/ tháng thì dễ kích thích người khác tham gia. Còn chất lượng sản phẩm thì đâu có thương hiệu gì mà đắt dữ vậy.
Với điều 48 luật cạnh tranh thì bạn thấy rõ ràng hầu hết các công ty kinh doanh đa cấp ở Việt Nam đều vi phạm pháp luật. Lẽ ra nó là hình thức kinh doanh tiên tiến nhưng ở Việt Nam thì nó bị lợi dụng để biến thành các hành vi lừa đảo. Các bạn sẽ hỏi tại sao nó vi phạm mà pháp luật không có biện pháp xử lý sao? Tôi khẳng định là có. Nhưng mức xử phạt quá thấp không thấm vào đâu so với lợi nhuận mà các công ty này kiếm được. Và dần dần chắc chắn sẽ sửa đổi luật để đưa nó vào hoạt động theo khuôn khổ pháp luật.
Tại hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh thì bán hàng đa cấp đã trở nên bão hòa. Các công ty này đã và đang chuyển dần về các tỉnh lẻ. Theo sơ đồ mạng lưới thì các công ty này chỉ cần phát triển được một phần trên cũng kiếm được khoản lợi nhuận kếch xù rồi sau đó trốn luôn. Khó ai mà biết được.
Vậy thực tế bán hàng đa cấp vi phạm ở những điểm nào?
Theo điều 48 luật cạnh tranh 2004 thì bán hàng đa cấp gọi là bất chính khi:
1."Yêu cầu người muốn tham gia phải đặt cọc, phải mua một số lượng hàng hóa ban đầu hoặc phải trả một khoản tiền để được quyền tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp".
Với quy định này ta thấy rằng hầu hết các công ty bán hàng đa cấp ở Việt Nam đều vi phạm. Chúng ta cứ nghĩ rằng việc mua hàng là do mình quyết định, không ai ép buộc. Nhưng giả sử rằng bạn không mua hàng thì bạn có thể trở thành thành viên của mạng lưới không? Chắc chắn là không. Nó đã có điều kiện bắt buộc bạn mua hàng, thế là đã có sự ép buộc khách hàng rồi.

Mặt khác, sự tự nguyện mua hàng khi có sự thỏa mãn ý chí nguyện vọng giữa suy nghĩ và hành động của việc mua hàng. Thực tế bạn mua hàng nhưng bạn không thỏa mãn với ý nghĩ mình có nên mua mặt hàng đó hay không? Hay mua để làm gì? Đây là vấn đề thường gặp, bạn cứ tưởng rằng mình không bị ép buộc gì nhưng thực tế bạn đã bị ép buộc.
2."Không cam kết mua lại với mức giá ít nhất là 90% giá hàng hóa đã bán cho người tham gia để bán lại. Thông thường bạn đã mua sản phẩm của công ty bán hàng đa cấp thì dù ngay tức khắc bạn cũng không được công ty mua lại".
3. "Cho người tham gia nhận tiền hoa hồng, tiền thưởng, lợi ích kinh tế khác chủ yếu từ việc dụ dỗ người khác tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp".
Tất nhiên bạn không thể nhận được hoa hồng nếu bạn không đưa người khác đến mua sản phẩm của công ty. Các thành viên tham gia mạng lưới thường mời bạn bè,thậm chí người thân của mình tham gia thì mới có cơ hội nhận được tiền hoa hồng.
Một hình thức dụ dỗ khác nữa đó là phát tờ rơi, đăng quảng cáo tuyển người làm bán thời gian (ưu tiên học sinh, sinh viên, người có thời gian rảnh) với mức lương hấp dẫn. Bạn thường gặp những tờ rơi tuyển người theo hình thức này dán ở các cây cột điện.
4. "Cung cấp thông tin gian dối về lợi ích của việc tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp, thông tin sai lệch về tính chất, công dụng của hàng hóa để dụ dỗ người khác tham gia".
Tất nhiên rồi, với lời giới thiệu về những người tham gia mạng lưới có thu nhâp hàng chục triệu/ tháng thì dễ kích thích người khác tham gia. Còn chất lượng sản phẩm thì đâu có thương hiệu gì mà đắt dữ vậy.
Với điều 48 luật cạnh tranh thì bạn thấy rõ ràng hầu hết các công ty kinh doanh đa cấp ở Việt Nam đều vi phạm pháp luật. Lẽ ra nó là hình thức kinh doanh tiên tiến nhưng ở Việt Nam thì nó bị lợi dụng để biến thành các hành vi lừa đảo. Các bạn sẽ hỏi tại sao nó vi phạm mà pháp luật không có biện pháp xử lý sao? Tôi khẳng định là có. Nhưng mức xử phạt quá thấp không thấm vào đâu so với lợi nhuận mà các công ty này kiếm được. Và dần dần chắc chắn sẽ sửa đổi luật để đưa nó vào hoạt động theo khuôn khổ pháp luật.
Tại hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh thì bán hàng đa cấp đã trở nên bão hòa. Các công ty này đã và đang chuyển dần về các tỉnh lẻ. Theo sơ đồ mạng lưới thì các công ty này chỉ cần phát triển được một phần trên cũng kiếm được khoản lợi nhuận kếch xù rồi sau đó trốn luôn. Khó ai mà biết được.